ស្របពេលដែលនយោបាយរបស់កម្ពុជា កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពជាប់គាំងរកច្រកមិនទាន់ចេញក្នុងការកែទម្រង់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ឲ្យមានភាពឯករាជ្យ ឥតលំអៀងនោះ សហគមន៍អន្តរជាតិបានផ្ដល់អនុសាសន៍ថា កម្ពុជាគួររៀនសូត្រ ឬយកគំរូតាមបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់ប្រសិនបើខ្លួនចង់ឲ្យការបោះឆ្នោតមានភាពត្រឹមត្រូវ សេរី និងយុត្តិធម៌។
លោក ឡន ក្រានឺ (Lorne W. Craner) ដែលជាអតីតប្រធានវិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិ អាយ.អ.អាយ (IRI) និងជាអតីតឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្លែងថា វាដល់ពេលហើយដែលកម្ពុជា ត្រូវដោះស្រាយប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនឲ្យមានភាពឯករាជ្យ។
លោក ឡន ក្រានឺ គូសបញ្ជាក់ថា គណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវធ្វើការចរចាគ្នាហើយសម្រេចឲ្យបាននូវគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតមួយដែលមានការជឿជាក់ពីមហាជន និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោកបន្តថា បណ្ដាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យលើពិភពលោកមិនអាចទទួលយកបានទេចំពោះការបោះឆ្នោតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលនៅពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ គណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេសនេះតែងរងនូវមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើនអំពីការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយ ការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត និងខ្វះតម្លាភាព។
លោក ឡន ក្រានឺ៖ «បក្សប្រឆាំងនិងបក្សកាន់អំណាចត្រូវចរចាគ្នាដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវគណៈកម្មការឯករាជ្យ និងឥតលំអៀងមួយ។ មានរូបមន្តច្រើនណាស់លើពិភពលោកដែលកម្ពុជា អាចរៀនសូត្របាន។ ប៉ុន្តែកម្ពុជា មិនអាចមានគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតមួយដែលរងការចោទសួរអំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតគ្រប់ពេលវេលាដូច្នេះទេ។ កម្ពុជាមិនចាំបាច់ដល់ថ្នាក់រៀនសូត្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង កាណាដា ស្អីទេ តែមានបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់ដែលអាចរៀនសូត្រតាមបានដូចជា ម៉ុងហ្គូលលី ឥណ្ឌូនេស៊ី អ៊ីស្ទីម័រ ជាដើម»។
ការថ្លែងរបស់លោក ឡន ក្រានឺ ធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដា ក្រោយពីសវនាការក្នុងរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិក អំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៃបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍។ បញ្ហាដែលកម្ពុជា កំពុងជាប់គាំងផ្នែកនយោបាយនេះ ស្ថិតត្រង់របត់មួយដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាមទារឲ្យរដ្ឋសភាអនុម័តកែទម្រង់ គ.ជ.ប តាមរូបមន្ត ៥០% + ១ ហើយបក្សប្រឆាំងចង់បានតាមរូបមន្ត ២/៣។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អះអាងថា គន្លឹះសំខាន់ក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោត គឺឋិតនៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ ដែលជាអ្នកមានអំណាចគ្របដណ្ដប់ទៅលើសង្គមកម្ពុជា ទាំងមូលនោះ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានទេ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៣ កក្កដា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក អេដ រ៉យ (Ed Royce) ដែលជាតំណាងរាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក ពីខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋនិយម និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសនៃរដ្ឋសភា បានជំរុញឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់សម្ពាធឲ្យធ្ងន់ធ្ងរថែមទៀតទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឲ្យកែទម្រង់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ឲ្យឯករាជ្យ ឬមួយពួកគេទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះចេញពីអំណាចតែម្តង។
លោក អេដ រ៉យ៖ «ខ្ញុំគិតថា សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន កែទម្រង់ និងបើកចំហនៃដំណើរការប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត។ ប្រសិនបើមានយល់ព្រមកែទម្រង់ប្រកបដោយតម្លាភាព និងការជឿទុកចិត្តបានពីមហាជន នោះយើងនឹងបន្តធ្វើការតទៅមុខទៀត ហើយបើមិនដូច្នោះទេ សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះចេញពីអំណាចទៅ»។
នៅក្នុងសវនាការរដ្ឋសភាអាមេរិកស្ដីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម ថៃ និង មីយ៉ាន់ម៉ា ឬ ភូមា លោកតំណាងរាស្ត្រ អេដ រ៉យ ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេសនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានស្នើអោយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ផ្អាកទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន រហូតដល់មានដំណោះស្រាយសមស្របលើវិបត្តិបោះឆ្នោត៕
No comments:
Post a Comment